Đàn cá koi luôn là niềm tự hào và tâm huyết của nhiều người chơi cá cảnh. Tuy nhiên, không ít lần cá koi bị ốm hay mắc các bệnh nguy hiểm, khiến người nuôi đau đầu tìm cách điều trị. Một trong những biểu hiện bệnh thường gặp là cá koi nằm im dưới đáy hồ, khiến nhiều người lo lắng.
Hiện tượng cá koi nằm im dưới đáy này có thể do nguyên nhân nào gây nên? Cách khắc phục thế nào, cùng tìm hiểu qua bài viết dưới đây.
Cá koi nằm im dưới đáy là bị bệnh gì?
Cá koi nằm bất động, im lìm dưới đáy hồ là hiện tượng khá phổ biến mà nhiều người nuôi cá koi gặp phải. Đây thường là triệu chứng ban đầu của một số bệnh thường gặp ở cá koi, bao gồm:
- Sốc nhiệt: Xảy ra khi nhiệt độ nước thay đổi đột ngột, vượt quá khả năng thích ứng của cá
- Sốc nước: Khi bị thay đổi môi trường sống đột ngột, ví dụ chuyển hồ, sụt giảm oxy
- Táo bón: Do thiếu chất xơ hoặc thừa protein dẫn đến tắc ruột
- Stress: Do mật độ cá quá đông, xung đột với cá khác
- Nhiễm trùng: Nhiễm khuẩn đường ruột, hô hấp, ký sinh trùng
- Bệnh ngủ: Do nhiễm sán ký sinh hoặc yếu tố di truyền
Khi cá koi mắc các bệnh này thường có biểu hiện chung là nằm bất động dưới đáy, đầu quay xuống, chậm lời, không ăn uống, thở dốc… Nếu không được điều trị kịp thời, cá có thể dẫn đến chết.
Biểu hiện thường thấy khi cá Koi nằm im dưới đáy
Khi cá koi mắc phải các bệnh như sốc nhiệt, sốc nước, nhiễm trùng, táo bón, stress hay bệnh ngủ, chúng thường có những biểu hiện sau:
- Nằm bất động, đầu úp xuống đáy: Đây là dấu hiệu dễ nhận biết nhất. Cá koi sẽ nằm yên một chỗ, đầu quay xuống phía dưới, sát vào đáy hồ, không hoạt động hay di chuyển.
- Lơ lửng, mất thăng bằng: Cá đôi khi sẽ trồi lên mặt nước, nổi úp ngửa hoặc lềnh bềnh, bơi lộn không vững.
- Vây tụt xuống, mắt đờ đẫn: Vây có thể xệ xuống, nhão nhặt. Mắt cá đục ngầu, lờ đờ, kém phản xạ với ánh sáng và môi trường xung quanh.
- Da nhăn nheo, xuất hiện đốm trắng: Da cá xẹp lép, nhăn nhúm, xuất hiện nhiều đốm trắng hoặc đen khắp mình.
- Thở nhanh, mệt mỏi: Mang cá đập nhanh, mất nhịp điệu. Thân hô hấp đều đặn, gấp gáp hơn bình thường.
- Không ăn, sụt cân: Dấu hiệu rõ nhất là cá bỏ ăn, lâu ngày cơ thể gầy yếu, sụt cân đi nhiều.
Nhận biết sớm các biểu hiện bất thường trên là cơ sở để can thiệp kịp thời, tránh bệnh nặng hơn hay tử vong. Do đó, người nuôi cần quan sát cá thường xuyên, chú ý các dấu hiệu cá koi mắc bệnh để có phương án xử lý phù hợp.
Xem thêm: Cám Hikari cho cá Koi: Thức ăn cá Koi tốt nhất trên thị trường hiện nay
Nguyên nhân dẫn tới tình trạng cá koi nằm im sát đáy
Bình thường, cá Koi rất thích bơi lội, vùng vẫy trong làn nước. Tuy nhiên, nếu bạn phát hiện thấy đàn cá Koi của mình đột nhiên nằm im bất động dưới đáy hồ thì có thể do một số nguyên nhân sau:
Cá bị thương
Cá Koi có thể vô tình bị va chạm vào các vật sắc nhọn hoặc các góc cạnh trong hồ khiến bị thương. Vết thương khiến cá đau đớn, mệt mỏi và muốn nghỉ ngơi nên nằm im dưới đáy.
Cá mắc các bệnh nặng
Một số bệnh thường gặp ở cá Koi là bệnh đốm trắng, phù mang, đục kết mạc,… Triệu chứng chung của các bệnh này là cá mệt mỏi, chậm chạp, thiếu sức sống và thường nằm đáy để “nghỉ ngơi”.
Rối loạn tiêu hóa
Khi cá ăn quá nhiều hoặc mắc bệnh táo bón, chúng sẽ gặp các triệu chứng như đầy hơi, khó tiêu, đau bụng,… khiến không muốn bơi lội mà thường nằm yên đáy hồ.
Nhiệt độ nước quá cao
Nếu nhiệt độ môi trường nuôi cá tăng đột biến, vượt ngưỡng chịu đựng của cá Koi thì chúng sẽ lặn xuống tầng nước sâu, mát hơn để tránh bị sốc nhiệt.
Cá bị stress, áp lực tâm lý
Đây là nguyên nhân phổ biến nhất khiến cá Koi nằm đáy. Nguyên nhân gây stress có thể là sự thay đổi đột ngột môi trường sống, sự xuất hiện của các mối đe dọa (chó, mèo,..), bị đánh đập, môi trường nước ô nhiễm,..
Khi bị stress, cá Koi sẽ biểu hiện triệu chứng như bơi lờ đờ, không phản ứng với môi trường xung quanh, bỏ ăn và thường tách khỏi đàn để tránh xa “nguyên nhân gây stress”.
Như vậy, khi phát hiện cá Koi nằm đáy bất thường, bạn cần kiểm tra xem chúng có vết thương, dấu hiệu mắc bệnh hay bị stress để có biện pháp xử lý kịp thời. Điều quan trọng là phải đảm bảo môi trường sống lý tưởng, ổn định cho cá Koi.
Xem thêm: Cá Koi bị lồi mắt có nguy hiểm không? Cách điều trị hiệu quả
Cách khắc phục tình trạng cá koi nằm im dưới đáy hiệu quả
Khi phát hiện cá koi có biểu hiện nằm im bất động dưới đáy, điều quan trọng là cần xác định chính xác nguyên nhân để có cách xử lý đúng đắn.
Dưới đây là một số phương pháp và lưu ý quan trọng giúp khắc phục hiệu quả tình trạng cá nằm im đáy, phục hồi sức khỏe và ngăn chặn nguy cơ lây lan dịch bệnh ra cả đàn:
Đối với cá koi nằm dưới đáy do ăn quá nhiều hoặc bị táo bón
Khi cá Koi ăn nhiều mà không tiêu hóa hết hoặc do thiếu các chất xơ trong thức ăn dẫn đến tình trạng táo bón kéo dài, chúng sẽ có biểu hiện nằm im bất động ở đáy ao hồ. Lúc này, bạn cần thực hiện ngay các bước sau để xử lý:
- Bước 1: Ngừng cho ăn: Do dạ dày, ruột cá đã quá tải nên cần ngừng ngay việc cho chúng ăn thêm. Nếu cứ tiếp tục cho ăn sẽ khiến tình trạng trở nên trầm trọng hơn.
- Bước 2: Massage nhẹ nhàng bụng cá: Dùng ngón tay vuốt nhẹ hai bên sườn và bụng cá Koi để giúp kích thích quá trình tiêu hóa thức ăn trong dạ dày và đẩy nhanh quá trình đào thải chất thải ra ngoài.
- Bước 3: Cho cá uống thuốc hỗ trợ tiêu hóa: Có thể cho cá uống các loại thuốc enzymes tiêu hóa để giúp phân giải thức ăn thừa trong dạ dày, giảm triệu chứng đầy hơi, đau bụng. Liều dùng thường là 1 viên/20kg thể trọng cá.
Ngoài ra, bạn cũng có thể phối hợp thuốc tây với các vị thuốc đông y như gừng, quế, bạch truật..để tăng hiệu quả điều trị.
Đồng thời, cũng cần xem xét lại khẩu phần thức ăn và theo dõi sát sao quá trình hồi phục của cá sau khi áp dụng các biện pháp trên.
Cách chữa cá Koi nằm im dưới đáy do bị sốc nước
Khi cá Koi bị sốc nước, thường do sự thay đổi đột ngột về nhiệt độ hoặc các yếu tố hóa học trong nước như pH, DO,… chúng sẽ rơi vào trạng thái shock. Lúc này, cá sẽ nổi đầu ngửa lên hoặc nằm sấp xuống đáy, toàn thân bất động, mang mở rộng, miệng khẽ há ra.
Khi phát hiện cá Koi sốc nước, bạn cần có các bước xử lý ngay lập tức như sau:
- Bước 1: Đặt cá lên sủi oxy: Sủi oxy giúp cung cấp thêm oxy cho cá, hỗ trợ hô hấp và phục hồi nhanh hơn. Bạn nên đặt cá ở vị trí cao để dễ quan sát, theo dõi sự hồi phục của chúng.
- Bước 2: Massage, ép nước qua mang, miệng cá: Dùng 1 tay giữ chặt thân cá để tránh trượt, tay còn lại massage nhẹ 2 bên hông cá, phía sau vây lưng để kích thích tuần hoàn máu. Đồng thời, dùng 2 ngón tay ép nhẹ 2 bên mang ra xa nhau để nước chảy qua mang cá. Cuối cùng, bóp nhẹ miệng cá để mở rộng và đẩy nước qua miệng, mang óc giúp cá hô hấp.
- Bước 3: Lặp lại quá trình trong 30-60 phút: Hãy lặp lại quy trình massage và ép nước qua miệng, mang cá 10 lần rồi nghỉ ngơi, sau đó tiếp tục lặp lại. Cứ thực hiện như vậy trong 30-60 phút cho đến khi cá dần lấy lại thăng bằng và bắt đầu có phản xạ hô hấp. Sau 1-2 tiếng, cá sẽ dần dần bơi được trở lại bình thường.
Quá trình hồi phục của cá sau sốc nước có thể kéo dài, do đó bạn cần rất kiên trì và nhẹ nhàng xoa bóp, massage cho cá. Đồng thời cần theo dõi sát sao, nếu thấy cá có dấu hiệu bất thường cần đưa đi thăm khám thú y ngay.
Xem thêm: Các bệnh của cá Koi và cách điều trị bệnh an toàn hiệu quả
Đối với cá koi nằm im dưới đáy hồ do mắc bệnh ngủ
Bệnh “ngủ đông” là một trong những căn bệnh phổ biến và nguy hiểm nhất đối với cá Koi. Nguyên nhân chủ yếu là do sự xâm nhập của vi khuẩn Flavobacterium columnare và một số loại virus trong nhóm CEV. Các triệu chứng điển hình là cá uể oải, thường nằm đáy đơn độc hoặc theo nhóm 2-3 con, đôi khi lộn ngược nổi đầu lên.
- Khi phát hiện cá Koi mắc bệnh “ngủ đông”, bạn cần áp dụng ngay các biện pháp sau để điều trị:
- Bước 1: Điều chỉnh nhiệt độ nước: Nâng nhiệt độ lên mức 28-30 độ C để ức chế sự phát triển của vi khuẩn và virus gây bệnh. Đồng thời tăng oxy hòa tan bằng cách sục khí liên tục.
- Bước 2: Tắm hồ cho cá bằng dung dịch muối ăn: Pha dung dịch muối ăn nồng độ 0.3 – 0.5% và ngâm cá trong đó trong 5-10 phút. Làm đều đặn 2 lần/ngày trong 4 ngày liên tiếp sẽ làm tăng sức đề kháng và phòng ngừa bệnh.
- Bước 3: Cho cá uống thuốc kháng sinh, kháng viêm: Các loại thuốc thường dùng gồm Cotrim, Ciprofloxacin liều 10mg/kg thể trọng cá, uống 5 ngày liền. Ngoài ra có thể sử dụng một số loại thuốc đông y như ngải cứu, rau má,..để hỗ trợ điều trị.
Nếu bệnh nặng, cá khó hồi phục thì nên cách ly và xem xét tiêm kháng sinh kết hợp với các biện pháp hỗ trợ khác. Đồng thời vệ sinh, khử trùng ao hồ thường xuyên để loại bỏ mầm bệnh.
Xử lý cá nằm đáy do bị stress
Stress là một trong những nguyên nhân phổ biến nhất khiến cá Koi nằm đáy bất động. Nguyên nhân gây stress có thể do sự xáo trộn môi trường sống, sự có mặt của các mối đe dọa, thay đổi thời tiết đột ngột, ô nhiễm hay thiếu các yếu tố quan trọng như oxy, ánh sáng…
Khi cá Koi bị stress, chúng sẽ biểu hiện các triệu chứng như bơi lờ đờ, đứng im tại chỗ, nằm đáy, giảm hoặc từ chối ăn uống, da sẫm màu hơn bình thường. Để xử lý tình trạng này, bạn cần:
- Cải thiện chất lượng nước hồ cá bằng cách thay nước thường xuyên, lọc và khử trùng định kỳ. Đảm bảo các yếu tố như nhiệt độ, pH, DO luôn ổn định.
- Tạo môi trường sống phù hợp, tránh quá ồn ào và có đủ chỗ trú ẩn cho cá. Ngăn cách với các mối đe dọa bên ngoài như chó, mèo.
- Giảm ánh sáng chiếu vào bể cá nếu quá gắt, thay đổi cường độ ánh sáng một cách dần dần và từ từ.
- Cho cá ăn bình thường, không thay đổi đột ngột khẩu phần hoặc loại thức ăn. Cung cấp đầy đủ vitamin, khoáng chất và acid amin cần thiết.
- Sử dụng một số loại thuốc bổ sung như Chi roo, Vita Stress giúp cá giảm stress và tăng sức đề kháng.
Cần lưu ý thực hiện các thay đổi môi trường một cách chậm rãi, từ từ để tránh gây thêm căng thẳng cho cá.
Xem thêm: Hướng dẫn cách nuôi cá koi không bị chết đúng chuẩn hiệu quả
Cách phòng tránh bệnh cá Koi khép vây, nằm đáy
Cá Koi bị bệnh khép vây, nằm đáy hồ là hiện tượng khá phổ biến. Để phòng ngừa triệu chứng này, người nuôi cá cần lưu ý một số điều sau:
Bước 1: Vệ sinh hồ cá thường xuyên
- Hút bớt bùn, tảo và cặn bẩn đọng đáy định kỳ 2 tuần/lần
- Thay khoảng 30% lượng nước hàng tuần
- Sục khí liên tục để bổ sung oxy và đảo trộn nước
Những việc làm này giúp loại bỏ các tác nhân gây bệnh, cải thiện chất lượng môi trường sống cho cá.
Bước 2: Kiểm soát chất lượng nước
Kiểm tra định kỳ các yếu tố như:
- Nhiệt độ: 23-28 độ C
- pH: 7-8.5
- Ammonia: <0.02 ppm
- Nitrite: <0.2 ppm
Điều chỉnh kịp thời nếu chúng vượt ngưỡng cho phép để đảm bảo môi trường nước luôn ổn định, tránh gây stress cho cá.
Bước 3: Cung cấp thức ăn thích hợp
Chọn các loại thức ăn viên cân bằng dinh dưỡng, kích cỡ vừa phải, dễ tiêu hóa. Chia nhỏ bữa để tránh tình trạng cá ăn quá nhiều gây rối loạn tiêu hóa.
Bước 4: Quan sát hành vi và sức khỏe cá
Quan sát sự thay đổi về hành vi, màu sắc cá để phát hiện sớm các dấu hiệu bệnh lý như lơ đãng, chậm chạp, thiếu sức sống,.. Khi phát hiện bất thường cần có biện pháp xử lý kịp thời.
Những lưu ý quan trọng khi xử lý cá koi nằm im dưới đáy
Khi phát hiện cá Koi có biểu hiện nằm bất động dưới đáy bất thường, việc đầu tiên là bạn cần bình tĩnh xác định nguyên nhân. Các nguyên nhân thường gặp như bị bệnh, bị thương, sốc nhiệt/sốc phản ứng, rối loạn tiêu hóa hay stress. Sau đó, áp dụng các biện pháp xử trí phù hợp.
Tuy nhiên, trong quá trình điều trị, chúng ta cần chú ý một số lưu ý sau để đảm bảo an toàn và hiệu quả:
- Thao tác nhẹ nhàng, tránh làm cá hoảng loạn và tăng thêm stress.
- Tuân thủ liều lượng và cách dùng thuốc. Không sử dụng quá liều hoặc kéo dài thời gian điều trị mà không cần thiết.
- Kiểm tra và theo dõi chặt chẽ, thường xuyên tiến trình phục hồi của cá sau xử lý.
- Chú ý cải thiện môi trường nước, đảm bảo các yếu tố (nhiệt độ, pH, DO…) luôn được duy trì ổn định.
Có thể tham khảo, trao đổi với các chuyên gia, nhà nuôi có kinh nghiệm để có phương pháp xử lý hiệu quả và an toàn nhất.
Xem thêm: Cá Koi cạ mình vào thành bể: Nguyên nhân và cách điều trị triệt để
Kết luận
Cá koi nằm bất động dưới đáy ao hồ là hiện tượng khá phổ biến, thường xảy ra do cá mắc một số bệnh thông thường như sốc nước, sốc nhiệt, táo bón, nhiễm trùng đường ruột, các bệnh do vi khuẩn, ký sinh trùng hay virus.
Nguyên nhân có thể do thay đổi đột ngột về nhiệt độ, pH, môi trường nuôi; do chế độ dinh dưỡng không hợp lý, thiếu chất xơ; do ô nhiễm môi trường nuôi, tải lượng mầm bệnh quá cao. Khi mắc bệnh, cá koi thường có biểu hiện chung là nằm bất động dưới đáy, lờ đờ, thở nhanh, không ăn uống, dẫn đến sụt cân, suy giảm miễn dịch và có thể tử vong nếu không được điều trị kịp thời.
Để ngăn chặn tình trạng này, người nuôi cần thường xuyên quan sát, phát hiện các biểu hiện bất thường của cá; đồng thời nắm được nguyên nhân, cách điều trị và phòng bệnh cho cá koi một cách khoa học, hiệu quả. Điều này sẽ giúp hạn chế rủi ro cho cả đàn cá, duy trì môi trường nuôi lành mạnh.
Hy vọng qua bài viết, người nuôi có thêm những kiến thức, kinh nghiệm để phòng tránh và xử lý tình trạng cá koi nằm bất động dưới đáy một cách hiệu quả, duy trì sức khỏe và sắc đẹp cho đàn cá koi của mình. Ngoài ra nếu bạn đang tìm kiếm các loại thức ăn cho cá Koi, hãy tìm hiểu đến “Thức ăn cá Koi Hikari” – với triết lý “thức ăn tốt tạo ra cá khỏe”, Hikari không ngừng nghiên cứu và cho ra đời các sản phẩm thức ăn cá Koi chất lượng hàng đầu, giàu dinh dưỡng, giúp cá phát triển toàn diện.
Công thức độc quyền của Hikari được chứng minh khoa học giúp tăng cường miễn dịch, màu sắc rực rỡ cho cá Koi. Với cam kết mang tới chất lượng tuyệt hảo nhưng vẫn đảm bảo giá cả phải chăng, thức ăn cá Koi Hikari đã chinh phục được người nuôi cá Koi chuyên nghiệp cũng như người mới bắt đầu trên toàn thế giới, trong đó có Việt Nam.
